شیر کنترل خودکار آتش نشانی 

شیر کنترل خودکار آتش نشانی شبکه اسپرینکلر در سیستم اطفا حریق به صورت اتوماتیک و کاربرد اسپرینکلر در محیط لازم است که حداقل یک شیر کنترل بر روی هر سیستم اسپرینکلر نصب شود.
مگر آنکه لوله تغذیه‌کننده سیستم اسپرینکلر و شبکه آب فایرباکس آتش‌نشانی (سیستم‌های متشکل از شبکه لوله‌کشی و اتصالات مربوط به شیلنگ‌های آتش‌نشانی که برای اطفاء دستی بکار می‌روند) مشترک باشد. آنگاه برای هر طبقه نیز یک شیر کنترل نصب گردد تا هنگام تعمیرات سیستم اسپرینکلر، خللی در عملکرد شبکه آب آتش‌نشانی وارد نشود. شیرهای فوق ازجمله شیرهای پروانه‌ای و …. بصورت هفتگی و ماهیانه باید چک شوند.

جنس/نوع: شیر کنترل خودکار شبکه اسپرینکلر با نصب عمودی مجهز به فلنج کلاس 150 از جنس فولاد گالوانیزه و یا آلیاژ برنج
کاربرد: جهت استفاده در سیستم های اسپرینکلر نوع تر با تریم استاندارد

1- شیر های کنترل (Control Valves)  

از شیرهای کنترل جهت باز و بسته کردن مسیر آب ورودی به سیستم اسپرینکلر استفاده می شود و برای جلوگیری از “ضربه قوچ” (Water Hammer) ، این شیرها نباید در مدت زمان کمتر از 5 ثانیه بسته شوند. در شکل 1 نمونه هایی از شیرهای کنترل رایج در سیستم های اطفاء حریق نمایش می دهد.

شیرهای کنترل رایج در سیستم های اطفاء حریق

 انواع شیرهای کنترل

بر روی هر سیستم اسپرینکلر باید حداقل یک شیر کنترل  نصب شود.در مواردی که از یک رایزر مشترک برای سیستم اسپرینکلر و شبکه آب شیلنگهای آتش نشانی (سیستم هایی نتشکل از شبکه لوله کشی و اتصالات مربوط به شیلنگهای آتش نشانی که برای اطفاء دستی بکار می روند) استفاده شود، برای هر طبقه نیز، یک شیر کنترل نصب می گردد تا در هنگام تعمیرات سیستم اسپرینکلر خللی بر عملکرد شبکه آب آتش نشانی وارد نشود.(شکل 2)

نصب شیر کنترل مجزا در هر طبقه

شکل 2 تصویری از نصب شیر کنترل مجزا در هر طبقه

شیرهای کنترل توسط تجهیزات الکتریکی یا مکانیکی تحت نظارت باشند تا در صورت بسته شدن،پرسنل مربوطه را مطلع کنند.

2- شیرهای یک طرفه (Check Valves) :

این شیرها عبور جریان تنها از یک جهت را میسر می کنند.هر سیستم برای جداسازی اسپرینکلرها از منبع آب، به شیر یک طرفه نیاز دارد که اغلب روی رایزر نصب می شوند.از آنجاییکه از شیرهای یک طرفه جهت جداسازی منابع آب از سایر قسمتهای سیستم اسپرینکلر استفاده می شود، در صورت استفاده از دو یا چند منبع آب در سیستم ، باید از شیرهای کنترل در هر دو سمت شیر یک طرفه استفاده نمود تا تعمیر یا آزمایش شیر یک طرفه ها خللی بر عملکرد سیستم وارد نکند.

در شکل 3 نمونه ای از شیر یک طرفه لولایی (Swing Check Valve) نمایش داده شده است، این نوع شیر مکانیزم بسیار ساده ای دارد و با نیروی جاذبه کار می کنند.متاسفانه مقدار کمی از آب در جهت عکس مسیر مجاز، حرکت می کند و این مسئله باعثمی شود تا در چند سال اخیر ، این شیر کمتر استفاده شود.

شیر یک طرفه لولایی

شکل 3 نمونه ای از شیر یک طرفه لولایی

شکل 4 نمونه ای از “شیر یک طرفه تحت بار داخلی ” (Internally loaded Valve)”  را نمایش می دهد، این نوع از شیرهای یک طرفه بدلیل احتمال خطای بسیار کم، کاربرد بیشتری در سیستم های اطفاء حریق دارند.فنر موجود در حالت جریان بدون فشار یا کم فشار باعث مسدودت مسیر آب می شود.

معایب شیر یک طرفه تحت بار داخلی نسبت به شیر یک طرفه لولایی عبارتند از :

• از دست رفتن خاصیت ارتجاعی فنر به مرور  زمان
• احتمال خرابی بیشتر بدلیل وجود اجزاء بیشتر
• نیاز به فشار آب بالاتر جهت عقب راندن فنر
• افت فشار بیشتر در سیستم و تاثیر بر روی محاسبات هیدرولیکی
• هزینه بالاتر

شیر یک طرفه تحت بار داخلی

شکل 4 شیر یک طرفه تحت بار داخلی

دو نوع دیگر از شیرهای یک طرفه مورد تایید NFPA 13 عبارتند از :

1. شیر یک طرفه هشدار دهنده (Alarm Check Valve)
2. جلوگیری کننده از جریان برگشتی (Backflow Preventer)

“شیر یک طرفه هشدار دهنده ” شیری است که در هنگام باز شدن و حرکت آب به سمت سیستم اسپرینکلر، سیگنالی جهت آگاه کردن افراد ساختمان از فعال شدن سیستم اسپرینکلر ارسال می کند.از انواع دیگر شیرهای یک طرفه می توان به ” جلوگیری کننده از جریان برگشتی ” اشاره  کرد.

3-شیر آزمایش و اتصالات جانبی

الف- انشعاب بازرسی  

این انشعاب جهت آزمایش عملکرد هشدار دهنده های جریان (Water Flow Alarm) در کلیه سیستم های تر، خشک و پیش عملگر(در صورت استفاده از هوای فشرده) نصب می گردد.سایز لوله این انشعاب برابر با “1 بوده  و اریفیسی معادل کوچکترین اسپرینکلر سیستم دارد.

محل نصب انشعاب بازرسی در سیستم های تر می تواند در هر نقطه از سیستم بعد از هشدار دهنده جریان باشد.

در سیستم های خشک که این انشعاب با نام ” انشعاب آزمون اشتباه “  (Trip Test Connection) نیز شناخته می شود،در مجاورت دورترین اسپرینکلر واقع در بالاترین طبقه نصب می شود. نکته مهم در انتخاب محل نصب انشعاب بازرسی توجه به امکان جمع آوری و هدایت آب خروجی از آن است.